Του Γιάννη Αργυρόπουλου*

 

 

 

Το θεσμικό πλαίσιο  της τοπικής διακυβέρνησης στη χώρα μας έχει παραχωρήσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μικρότερο αριθμό αρμοδιοτήτων σε σχέση με την Ευρώπη. Ωστόσο τα τε

λευταία χρόνια οι αρμοδιότητες έχουν αυξηθεί και μάλλον, αργά  αλλά σταθερά, συγκλίνουμε με τα Ευρωπαικά πρότυπα. Άρα ο ρόλος της Τ.Α είναι καθοριστικός για τη χάραξη της στρατηγικής, μιας πόλης, ενός δήμου, μιας ολόκληρης περιοχής.

Μετά τη μεταπολίτευση και ως σήμερα η Τ.Α έχει γνωρίσει τρεις κύριες φάσεις, όσον αφορά την ουσιαστική της συμμετοχή στη διαμόρφωση του αναπτυξιακού μοντέλου της κάθε περιοχής.

Στην πρώτη, έως το τέλος της αρχές της δεκαετίας του ’90, οι Δήμαρχοι διεκδικούσαν πόρους και αρμοδιότητες από το κράτος. Σχεδόν δεν διέφεραν σε τίποτα από τον Πρόεδρο ενός Εργατικού Κέντρου ή μιας ομοσπονδίας. Είχαμε τότε το πρότυπο του Δημάρχου - διεκδικητή στην καλύτερη μορφή του, ή ακόμη και το πρότυπο του Δημάρχου – επαίτη, έξω από το γραφείο ενός υπουργού, στη χειρότερη.

Στη δεύτερη φάση, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 έως και την έναρξη της οικονομικής κρίσης, σταδιακά υπήρξε παραχώρηση αρμοδιοτήτων και πόρων στην Τ.Α σε συνδυασμό με τη δυνατότητα διαχείρισης των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης. Τότε δόθηκε βάρος στις υποδομές και στα τεχνικά έργα, άλλοτε ουσίας και άλλοτε «βιτρίνας». Διαμορφώθηκε το πρότυπο του Δημάρχου- εργολάβου.

Σήμερα διανύουμε την Τρίτη φάση όπου δύο βασικοί παράγοντες καθορίζουν τις προτεραιότητες των δήμων:

1. Η δραματική μείωση των διαθέσιμων πόρων λόγω της περικοπής των κρατικών επιχορηγήσεων αλλά και της αντικειμενικής αδυναμίας των δημοτών να καταβάλουν τα δημοτικά τέλη.
2. Οι αυξημένες αρμοδιότητες που έχουν συγκεντρωθεί στην Τ.Α μέσω των διοικητικών μεταρρυθμίσεων των τελευταίων χρόνων.

Λαμβάνοντας υπ’ όψη τα παραπάνω οι Δήμαρχοι είναι υποχρεωμένοι να δουλέψουν σε δύο επίπεδα:

Το πρώτο επίπεδο είναι η ορθολογική διαχείριση αρμοδιοτήτων και πόρων Δηλαδή:

Α. Να δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην ποιοτική και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών. Για παράδειγμα: Επιτυχημένη αποκομιδή και διαχείριση σκουπιδιών, εύρυθμη λειτουργία παιδικών σταθμών, πολιτιστικών οργανισμών, αθλητικών κέντρων, ίδρυση κοινωνικών δομών στήριξης των ευπαθών ομάδων, συνέχιση της λειτουργίας προγραμμάτων όπως το «Βοήθεια στο σπίτι» κ.α, ανάπτυξη υπηρεσιών στήριξης του πρωτογενούς τομέα.

Β. Να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχετικά περιορισμένες Εθνικές και Ευρωπαικές χρηματοδοτήσεις, ελαχιστοποιώντας τις σπατάλες και τις δαπάνες σε, αμφιβόλου ωφελιμότητας,  δραστηριότητες

Η εστίαση της προσοχής στην παροχή υπηρεσιών ανακουφίζει τους κοινωνικά αδύναμους και δημιουργεί με τη δράση των εθελοντικών οργανώσεων ένα πλέγμα κοινωνικών παροχών και αλληλεγγύης απολύτως αναγκαίο για την άμβλυνση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Αυτά όσο κι αν φαίνονται αυτονόητα, δυστυχώς σήμερα δεν είναι.

Αυτή η στόχευση δημιουργεί ένα άλλο μοντέλο δημάρχου. Είναι ο Δήμαρχος -πάροχος κοινωνικών υπηρεσιών, ο οποίος θεωρείται επιτυχημένος από την κοινή γνώμη με το πέρας της τρέχουσας δημοτικής θητείας.

Το δεύτερο επίπεδο είναι ο σχεδιασμός με βάση τα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά της ταυτότητας ενός δήμου ή μιας ολόκληρης περιοχής. Δηλαδή, πέρα από την ορθολογική διαχείριση, το νοικοκύρεμα των οικονομικών δεδομένων και τη στροφή προς τις υπηρεσίες και τις κοινωνικές δομές ο δήμαρχος πρέπει να ασχοληθεί με την οικοδόμηση της ταυτότητας του τόπου του, επιλέγοντας  τους βασικούς άξονες που θα καθορίζονται από τη μοναδικότητα των χαρακτηριστικών του και τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα. Επί πλέον, αγνοώντας τις στρεβλές αντιλήψεις του παρελθόντος, πρέπει να δημιουργήσει ένα σύστημα οργάνωσης και προβολής της ταυτότητας του δήμου του με στόχο να την κάνει προσιτή και ελκυστική. Με άλλα λόγια να την κάνει «να πουλάει». Γιατί όταν ένας τόπος «πουλάει», αναπτύσσεται η τοπική οικονομία, αυξάνονται τα εισοδήματα, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Τα οφέλη θα είναι για όλους τους δημότες.

Αντιγράφω μια παράγραφο από κείμενο του Μίμη Ανδρουλάκη το 2006 που είναι επίκαιρη όσο ποτέ:

«Τα Δημοτικά Συμβούλια πρέπει να υπερβαίνουν την αποξένωση τους από την οικονομία και να λειτουργούν σαν μια μονάδα η οποία κινητοποιεί το ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο μιας περιοχής για να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα σε προστιθέμενη αξία, σε νέο κοινωνικό πλούτο, σε εισοδήματα, σε απασχόληση, σε ποιότητα ζωής για τους πολίτες της.

Όποιος δήμαρχος, που θα εκλεγεί από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του ερχόμενου Μαίου, δουλέψει με αυτό τον τρόπο θα είναι αυτός που θα ξεχωρίσει και θα προσφέρει τα μέγιστα στον τόπο του και στην κοινωνία.

Είναι ο Δήμαρχος - οραματιστής!

  

 * Ο Γιάννης Αργυρόπουλος είναι Αντιδήμαρχος Οικονομικών και Πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής στο δήμο Πύργου.